Fratskoppen: over angst, liefde en vertrouwen.

Fratskoppen: over angst, liefde en vertrouwen. Vallen…of vliegen?

Fratskoppen
Ze lagen in een vitrinekast, naast de trappen van de Sint-Jan. Die ik beklom op weg naar het dak van de kerk om het uitzicht over mijn stadje Gouda van grote hoogte te bewonderen.
Een unieke beleving, mogelijk gemaakt omdat Gouda dit jaar 750 jaar bestaat.

Angst en controle
Fratskoppen zijn bakstenen hoofdjes; grijnzende grimassen, gekke bekkentrekkende koppen.
De koppen werden vroeger op strategische plekken in de kerk ingemetseld. Als waarschuwing om het slechte pad te mijden en de blik vooral niet te laten afdwalen tijdens de preek!
Deze lelijkerds -ik vind ze heel grappig- in het blikveld benadrukten dat het dan weleens slecht met je kon aflopen!

Liefde en vertrouwen
Geloof, of gedrag, afdwingen. Bewegingsruimte beperken door angst te gebruiken als controlemiddel.
Dat voelt niet goed toch?
Wat is het tegenovergestelde van angst? Vrijheid, vertrouwen, liefde, overvloed…?
Dat geeft ruimte.
Spreek de woorden maar eens rustig uit – even wachten- voel je het verschil in je lijf?
Wat merk je op bij angst, bij controle?
En wat roepen de woorden vrijheid, vertrouwen, liefde, overvloed bij je op?

We zijn allemaal weleens bang. Gelukkig maar, want angst is ook een belangenbehartiger.
Het verhoogt ons bewustzijn en beschermt bij (dreigend) gevaar.

Behoeften
Maar som kan angst ook een beetje – of veel- doorslaan. Dan helpt het niet, maar remt het juist.
Beneemt de adem. Vernauwt. Maakt klein. Verstrakt. Bij de schouders bijvoorbeeld.
Of in de onderrug, en trekken we ons staartje in als een bange hond.
Angst kan ontstaan wanneer onze menselijke behoeften in de knel komen.
De behoefte aan veiligheid. De behoefte aan verbinding en erbij te horen. De behoefte om gezien te worden, gehoord, geaccepteerd, gewaardeerd. De behoefte om goed te zijn om wie je bent, niet om wat je doet.

En daaruit voortvloeiend:
Angst het niet goed te doen, te falen.
Angst niet goed genoeg te zijn.
Angst dat anderen leuker, mooier, beter, slimmer, grappiger, vaardiger zijn
Angst geen andere keuze te hebben.
Angst om afgewezen te worden.
Angst om los te laten.
Angst om je te uiten.
Angst om alleen te zijn.
Bindingsangst
…

Eigenlijk worden we dan onze eigen fratskop:
we beperken ons blikveld en laten ons leiden door angst.
Houden onszelf klein door niet-helpende gedachtes en daarmee samenhangend gedrag.
Ook ik kan heel goed fratskoppen. Wie niet?
Hierdoor neem je alleen niet je volledige ruimte in en dat is jammer.

Herken je dit?
Als je wil mag je iets anders proberen.

Bewustwording
Dat begint met bewust worden.
Bewust worden van deze niet-helpende gedachtes en patronen, vaak onbewust aangeleerd vanwege niet ingevulde behoeften. Meestal ontstaan in het verleden, de kinderjaren.
Bewust worden van de pijn onder de angst, bewust worden waar je behoefte aan had en hebt.
Vervolgens dit erkennen en voelen: ja, zo was het voor mij. Met verdriet, met boos, met pijn.

Zandloper
Hier komt vaak het bekende tegeltje om de hoek kijken:
“men lijdt het meest onder het lijden dat men vreest.”
Bang voor de bang.
Want het aangaan van dit gevoelige proces, het erkennen en voelen, dat voelt in eerste instantie vaak spannend, naar en nauw.
Als bewegen door de kleine doorgang in het midden van een zandloper.
Maar aan de andere kant van die smalle doorgang…zit ruimte!
Bewegingsruimte. Lucht erbij. Stevigheid. Meer jij!
Ruimte om het vanaf nu anders te mogen doen.
Dat je jezelf mag geven, of dat je mag vragen waar je behoefte aan hebt.
Bijvoorbeeld geruststelling. Een luisterend oor. Een knuffel. Een paar nieuwe schoenen. Oh nee, dat laatste niet.

In mijn leven zijn dit cyclische processen.
Er gebeurt iets, een thema, stress….
En ik val vaak als eerste terug op hoe ik het gewend ben te doen.
Mijn oude patroon: als een bekend weggetje dat het meest is bewandeld en ingesleten.
“Kan ik dit?”
“Mag ik dit?”
Niet helpende gedachtes.
Maar, ik herken eerder de herhaling van zetten van een oud patroon,
en kan er ook eerder op een meer helpende manier mee omgaan.

Zachtheid en ruimte
Met meer zachtheid: “Koekoek fratskopje, daar ben je weer”.
Zoals je een kind zou behandelen.
Niet veroordelend de zweep erover, maar voelen: “wat heb ik nodig?”
En dat is altijd liefde.
Vertrouwen.
Niet denken in tekorten, maar in overvloed.
Wél jouw volledige ruimte in gaan nemen, er is genoeg voor iedereen!
Ook voor jou. Je hoort erbij. Van top tot teen!
Wat heb jij nodig?

Buiten gewoon haptonomie
Aan den lijve is dit heel mooi voelbaar te maken op de behandelbank en ook met ervaringsoefeningen bij de haptonoom, haptotherapeut, hapto.
En, even een uitstapje: daarom werk ik als haptotherapeut ook graag buiten, in de natuur.
In Reeuwijk, een groen en waterrijk dorpje in de Randstad (naast Gouda waar mijn praktijk voor haptonomie zit)
De natuur werkt geruststellend en helend, cyclisch en vanzelfsprekend.
Geen boom zal bedenken dat ‘ie maar beter een margriet kon zijn.
Of balen dat haar buurboom veel groter is dan zij.
De natuur “is”.

Onze diepste angst
Een prachtige tekst. Ik weet niet zeker van wie, want ik lees hier verschillende berichten over:
Marianne Williamson, of Nelson Mandela.
Hoe dan ook prachtig.

Onze diepste angst is niet dat we ontoereikend zijn.
Onze diepste angst is dat we oneindig machtig zijn.
Het is ons licht, niet onze duisternis
waar we het aller bangst voor zijn.
We vragen ons af:
Wie ben ik dat ik briljant, buitengewoon aantrekkelijk, getalenteerd en geweldig zou zijn?
Maar waarom eigenlijk niet?
Je bent toch een kind van God?
Je moet je niet kleiner voordoen dan je bent
opdat de mensen om je heen zich vooral niet onzeker zouden gaan voelen.
We zijn geboren om de luister van God uit te dragen die in ons woont.
Niet slechts in enkelen van ons, maar in ons allemaal.
Als wij ons licht laten schijnen, geven we anderen onbewust toestemming om dat ook te doen.
Als wij bevrijd zijn van onze eigen angst, bevrijdt onze aanwezigheid automatisch anderen.